ЕДШ – бұл аурулардың алдын алу, науқастар мен мүгедектерді емдеу және оңалту үшін дене шынықтыру құралдарын қолданатын медициналық пән. Оны тәжірибеге енгізу үшін медициналық мекеме басшысы барлық қажетті талаптар бойынша ЕДШ кабинетін құруы қажет. 2023 жылы жаттығу терапиясының залын ұйымдастырудың және жабдықтаудың өзекті ережелері – мақалада әрі қарай оқыңыз. Пайдалы шаблондарды жүктеп алуды ұмытпаңыз.
«Емдік дене шынықтыру кабинетінің жұмысын ұйымдастыру» мақаласының толық мазмұнымен «Аға мед бике» журналының электронды нұсқасынан танысыңыз
Тағы үлгілер мен шаблондарды осы жерден жүктеп алыңыз
ЕДШ кабинеті: басты функциялары
ЕДШ дегенміз не?
ЕДШ (емдік дене шынықтыру) дегеніміз не – бұл науқастар мен мүгедектерді емдеу және оңалту, сондай-ақ аурулардың алдын алу мақсатымен дене шынықтыру құралдарын (дене шынықтыру жаттығуларын) қолданатын медициналық пән. Жаттығу терапиясы физикалық және психикалық аурулардың алдын-алу, сақтау, қалпына келтіру үшін жаттығулар жиынтығын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Ол адам ағзасының қозғалысына, биологиялық ерекшеліктеріне негізделген.
Бүгінге электронды жүйесіне
50
қолжетімділік қалды
Емдік дене шынықтыру инсульт, ауыр жарақат, аяқ-қол ампутациясы салдарынан еңбекке қабілеттілігінен айырылған науқастар мен мүгедектерді, сондай-ақ туа біткен физикалық кемістігі және сал ауруы бар балалар мен ересектерді кешенді оңалтудың ажырамас бөлігі болып табылады.
Емдік дене шынықтыру – бұл ең алдымен физикалық белсенділік. Олар тренажерлардың көмегімен немесе инвентаризациясыз жаттығулар түрінде зарядтау түрінде жүзеге асырылуы мүмкін. Жүктемелер ауруларға және жаттығу терапиясы дәрігерінің ұсыныстарына байланысты.
«Церебральді инсульт кезінде эрготерапияны қолдану» СОР
Жеке құрастырылған дене жаттығуларының кешені қарапайым тұрмыстық және еңбек дағдыларын қалпына келтіруге көмектеседі (өзіне-өзі қызмет көрсету, жүру, жеңіл дене еңбегі, протездеуге дайындық және мүгедектер арбасында жүру). Жаттығу көптеген асқынулардың алдын-алу үшін жақсы.
ЕДШ кабинетінің мамандары
Емдік дене шынықтыру кабинетіндегі жұмысқа емдік дене шынықтыру бойынша арнайы даярлықтан өткен, жоғары немесе орта, медициналық немесе дене шынықтыру білімі бар мамандар жіберіледі.
Бұл:
Емдік дене шынықтырудың жаттықтырушысы – жоғары дене шынықтыру білімі және емдік дене шынықтыру бойынша мамандануы бар маман.
Емдік дене шынықтыру жаттықтырушысы – емдік дене шынықтыру бойынша арнайы даярлықтан өткен, орта медициналық немесе орта дене шынықтыру білімі бар маман.
|
Гость! Мейірбикеге нені білу қажет:
|
ЕДШ кабинеті мамандарының лауазымдық міндеттері "Денсаулық сақтау саласындағы мамандықтар мен мамандандырулар номенклатурасын, Денсаулық сақтау қызметкерлері лауазымдарының номенклатурасы мен біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің 2020 жылғы 21 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-305/2020 бұйрығына сәйкес әзірленеді.
ЕДШ дәрігері – "Емдеу ісі" немесе "Педиатрия" мамандығы бойынша жоғары медициналық білімі бар, емдеу және оңалту әдістемелері мамандандырылған медицина қызметкері.
Мамандар оңалту болжамы мен оңалту әлеуетін қалай анықтайтынын біліңіз
Оның міндеттеріне:
-
науқастарды қабылдау,
-
емдеу ерекшеліктері түсіндірмелерімен кеңес беру;
-
науқастың жеке басын және оның ауруын ескере отырып, емдік гимнастика бағдарламасын ұсыну және әзірлеу;
-
пациенттің ұсыныстары мен тағайындауларының орындалуын бақылау;
-
емдеу нәтижелерін талдау, қажет болған жағдайда жаттығулар кешенін түзету;
-
оңалтудың жаңа бағыттарын енгізу кіреді.
Пациент инсульт алды: дұрыс күтім жасалуын қамтамасыз ету
Науқаспен емдік дене шынықтырумен (ЕДШ) шұғыл айналысуды бастау өте маңызды. Емдік жаттығулардың арқасында денеде бірқатар оң өзгерістер болады.
Сондай-ақ, жаттығу терапиясы бассейнде немесе табиғатта (таулар, орман және т.б.) серуендеуге болады. Тиімді емдеу немесе алдын-алу үшін жаттығу терапиясының нұсқаушысы оларды физиотерапиямен немесе массажбен бірге жүргізеді.
Келесі процедуралар жиі қолданылады:
-
лазерлік терапия (монохроматикалық жарықпен емдеу);
-
криотерапия (суыққа әсер ету);
-
электрофорез;
-
электростимуляция (нервтер мен бұлшықеттерге әсер ету әдісі).
СОР «Инсульт кезіндегі физиотерапиялық іс-шаралар»
Назарыңызға! «Денсаулық сақтау саласындағы маманды сертификаттауды жүргізу, шетелдік мамандарды қоса алғанда, денсаулық сақтау саласындағы маман сертификатының қолданысын растау қағидаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде медициналық білім алған адамды денсаулық сақтау саласындағы маманды сертификаттауға жіберу шарттарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 15 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-274/2020 бұйрығына сәйкес емдік дене шынықтыру саласындағы барлық мамандар дене шынықтыру құралдарымен және әдістерімен емдеу және оңалту мәселелері бойынша тақырыптық семинарларға, дәрістерге, ғылыми-практикалық конференцияларға қатысуы, бес жылда бір рет өз біліктілігін арттыруы және сертификаттаудан өтуі тиіс.
Тағы үлгілер мен шаблондарды осы жерден жүктеп алыңыз
ЕДШ залының міндеттері
ЕДШ жалпы міндеттері:
-
халықтың денсаулығын нығайту;
-
ағзаның қалпына келуін жылдамдату;
-
бастан өткен аурулардан кейінгі асқынулардың алдын алу (оңалту);
-
жаттығулар кешендерін әзірлеу және енгізу;
-
санитарлық-ағартушылық жұмыс, салауатты өмір салтын (бұдан әрі – СӨС) насихаттау болып табылады.
ЕДШ емдеу, профилактикалық немесе өзге мекемелерде қолдану үшін бірқатар ұйымдастыру мәселелерін шешу қажет:
- материалдық базаның болуы (арнаулы жабдықталған кабинет, мүліктің болуы),
- арнайы оқытылған кадрлар (дәрігерлер мен ЕДШ нұсқаушылары),
- тиісті құжаттама,
- санитарлық-ағартушылық жұмыс.
ЕДШ залын жабдықтау: ұйымдастыру талаптары мен тәртібі
Дене шынықтыру жаттығулары сабақтары өтетін жерді жабдықтау өте маңызды міндет болып табылады. ЕДШ кабинеті емдеу-профилактикалық мекеменің сипаты мен бейініне қарай жабдықталады.
Сабақтарға арналған үй-жай белгіленген санитариялық-гигикналық талаптарға сәйкес келуі тиіс:
-
Кабинет ауданы айналысатындардың санына байланысты болады, бірақ
24 м2-тан кем болмауы ( әрбір айналысушыға 4 м2 -тан кем емес) тиіс. -
Желдетудің бар болуы қажет, кабинет желдетілуі тиіс.
-
ЕДШ залындағы ауа температурасы – 18–23 0С.
-
Кабинетте жасанды және табиғи жарық көздері болуы тиіс.
- Терезелер мен жарықтандыру аспаптарында қоршау құрылғылары қарастырылған болуы тиіс.
- Еден оңай өңделетін, тайғанақ емес, кілем жабылған, еден беті тегіс, саңылауларсыз және ақаусыз болуы тиіс.
- Зал қабырғаларында шығыңқы жерлер, карниздер болмауы тиіс.
- Кабинет қабырғаларының біреуі айналармен жарақталады.
- Зал қабырғалары мен төбесінің материалы мен боялу құрамы ылғалды жиыстырып-тазарту жасауға мүмкіндік берулері тиіс.
- Батареялар терезелердің астындағы қуыстарда орналастырылуы және торлармен жабылуы немесе еденнен 2,4 м биіктікке орналастырылуы тиіс.
- Кабинет мүмкіндіктері шектеулі адамдар үшін қолжетімді болуы тиіс.
- Есік ойықтары кресло-арбадағы пациенттер кабинетке келе алатындай болуы үшін, жеткілікті кең болулары тиіс.
Медициналық оңалту бойынша қызмет көрсететін денсаулық сақтау ұйымы бөлімшесінің ең төменгі стандарты
|
№ |
Медициналық бұйымдардың атауы* |
Деңгейіне қарай медициналық бұйымдардың саны |
||
|
1** |
2*** |
3**** |
||
|
Реабилитологтың кабинеті |
||||
|
1) |
Портативті спирометр |
1 |
1 |
1 |
|
2) |
Пульсоксиметр |
1 |
1 |
1 |
|
3) |
Кресло-каталка (ересектер /балалар үшін) |
ПТ |
ПТ |
ПТ |
|
4) |
Балаларды тасымалдаға арналған коляска |
ПТ |
ПТ |
ПТ |
|
5) |
Таразы |
1 |
1 |
1 |
|
6) |
Бой өлшеуіш |
1 |
1 |
1 |
ЕДШ залына арналған жабдықтар
Кабинетке арналған мүлік пен жаттығу құрылғыларын ұйым өздігінен таңдайды. Оларды таңдау кезінде мынадай факторларды ескерген жөн:
-
айналысатын пациенттердің жасы. Егер мекеме балалар мекемесі болса, онда балаларға арналған, сондай-ақ ашық түсті, суреттері бар мүліктерді сатып алу қажет;
-
мекеменің бейіні. Басым диагноздарға қарай, қандай да бір жабдықтар қажет болады;
-
сабақтардың бағыты мен сипаты. Қандай сабақтардың – топтық, жеке немесе жаттығу құрылғыларындағы (механотерапия) сабақтардың өткізілетіндігін анықтап алу қажет.
Осы факторларды ескере отырып, емдік дене шынықтыру (ЕДШ кабинеті) үшін жабдық сатып алу ұтымды болады.
Отадан кейінгі пациенттерді кардиологиялық оңалту жөніндегі медбикелік қызметтің жұмысын ұйымдастыру
Мақалада жүрекке хирургиялық араласудан кейінгі пациенттерді оңалтуды нәтижелі өткізу бойынша практикалық кеңестер бердік. Медбикелік қызметтің кешенді жұмысын қалай ұйымдастыру керектігін, бұл үшін қандай құжаттар мен аппараттар қажет екенін түсіндірдік. Сонымен қатар қызметкерлердің кардиологиялық оңалту бойынша білімін дамыту жөнінен ұсынымдар да бар.
ЕДШ кабинетіне арналған мүліктің үлгі тізімін келтіреміз:
-
әртүрлі мөлшерлердегі доптар (фитболдар, медболдар және т.б.);
-
гимнастикалық таяқтар;
-
сабақтарға арналған төсеніш (керекті мөлшерде);
-
0,5 кг-нан 5 кг-ға дейінгі гантельдер;
-
эспандерлер (әртүрлі);
-
ұсақ заттар жиыны (мозаика, кубиктер – ұсақ моториканы жұмыс істету үшін) және басқа мүлік.
-
жүгіру жолы;
-
вело жаттығу құрылғысы;
-
аяқтардың бұлшықеттері мен буындарына арналған;
-
қолдардың бұлшықеттері мен буындарына арналған.
Белгілі бір физикалық бұзылуларға бейімделген арнайы медициналық жаттығу құрылғылары болады. Мұндай ЕДШ залының құрылғылары пациенттің мүмкіндіктеріне қарай енжар және белсенді режимдерде жұмыс істеуі мүмкін. Оларда табандарға, білектерге, буындарға қосымша орнықтырғыштар мен басқа да арнаулы мүмкіндіктері бар.
Маңызды! Сабақ алдында, сабақ кезінде және одан кейін науқастың жай-күйін бақылау үшін, сондай-ақ пациенттің сабақтарындағы динамиканы дәл анықтау үшін арнайы құрылғылар мен жабдықтарды қолдану қажет.
Медициналық аппараттар мен аспаптар:
-
қол динамометрі;
-
бойөлшегіш;
-
өлшеу таспасы;
-
плантограф (табан бетін өлшеуге арналған);
-
бұрыш өлшегіш;
-
спирометр;
-
пневмотахометр;
-
электрокардиограф (портативті);
-
термометр;
-
фонендоскоп;
-
аяқ-қолдар бұлшық еттерінің күшін өлшеуге арналған, бағдармалық басқарумен (БОС) эргометр (отыратын);
-
секундтық меңзері бар сағат.
ЕДШ бойынша құжаттама
ЕДШ жаттықтырушысы мен дәрігері арнаулы құжаттама жүргізеді:
-
Емдік дене шынықтыру бөлмесінде емделушінің картасы (1 қосымша).
-
ЕДШ емшараларының нәтижелерін есепке алу (2 қосымша).
-
ЕДШ парағы (3-қосымша).
Бұл құжаттаманы жүргізу пациенттің жай-күйін, прогрестің бар-жоғын объективті бағалау мүмкіндігін береді. Сондай-ақ, кабинетте жиыстырып-тазарту бойынша қосымша құжаттама, бактерицидті сәулелендіргіш журналы, жабдықтардың ақаусыздығы туралы журнал және басқалар жүргізіледі.
«Бактерицидті сәулелегіштердің пайдаланылған уақытын есепке алу журналы» № 147/е нысаны
Жалғасын «Аға медбике» журналынан оқыңыз.
- "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 207.07.2020 № 360-VI Кодексі
- Ғимараттар мен құрылыстардың, құрылыс материалдары мен бұйымдарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техиикалық регламентін бекіту туралы ҚР Үкімтінің 17.11.2010 № 1202 Қаулысы
- "Инфекциялық аурулардың (туберкулез) алдын алу жөніндегі санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2022 жылғы 28 наурыздағы № ҚР ДСМ -29 бұйрығы
- "Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2018 жылғы 27 наурыздағы № 126 бұйрығы
- Денсаулық сақтау ұйымдарын медициналық бұйымдармен жарақтандырудың ең төменгі стандарттарын бекіту туралы ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің 29.10.2020 № ҚР ДСМ-167/2020 бұйрығы